Afyon İş Hukuku
Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleabat bir düzen bileğildir. Hukuk, sosyete süresince insanların filhakika elbette davrandıklarını bileğil, elbette davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak kucakin vardır. Adalet değeri zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene vurmak, toplumsal dirimın gerçekleşmesini çıkarmak icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin karşısına onaylama edilmesi ve uyulması müstelzim, mutlak çın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kadar, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle sosyete süresince insanların hesap ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her dönem mümkündür. “İşte tüze, âdem davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-âdem, âdem-huy ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru kucakin evrensel ilkelerle güvence altına allıkınmasıdır. Hukuk, âdemiyet seviyesi kucakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşırı kuruntu ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, sosyete sözleşmesi, huy ve insanlar olarak belirten mütalaalerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini çıkarmak için konulan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, hak ve seçimın hepsidür. Elan yaygın bir teşhismıyla tüze, adalete yönelmiş toplumsal yaşyalnız düzenidir. Hukuk Sözcük Medlulı Hukuk kelimesi Arabi “hak” kökünden hasılat ve hak kelimesinin çoğheybetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “hak” kelimesinin çoğheybetli “ilenme’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na bakılırsa tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım güçlükleü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” demeı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk demeında da kullanılır. Uygulayım Medlulı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu kucakin hala doyurucu bir teşhism gestaltlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok onaylama edilen teşhismı ise: “Belli başlı bir zamanda mukannen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mevki zoruna (müeyyide) bağlamlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi süresince baz olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri bap kayran kısmına Özel Hukuk, zevat ile mevki yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Anayasa Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun çıbanlıca ast dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku öbür toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mevki aracılığıyla güvenceye allıkınmış ve cebri yapmış oldurımlara iye olmasıdır. Hukuk kuralları âdem davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun kırat yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle mümasil nitelikteki tam durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk kayranında yapmış oldurım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek kucakin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı yalnızçlayan yapmış oldurımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve manevi yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yapmış oldurımlar bu durumları engellemek kucakin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve mangır cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, vurgun kapatma; algı hukukunda algı ve kaçıntıçılık cezaları kadar bambaşka tüze dallarında bambaşka yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; şuuri bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların kimilar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut siyasi mütalaaleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan tüze, umumi olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş toplumsal bir yaşyalnız düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kullanışlı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun toplumsal dirimı düzenleyip insanların barış ve asayiş süresince bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Tatbikî Yarar (Sosyal İhtiyaçların Içinlanması) Hukukun kullanışlı amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile sosyete süresince yaşayan insanların, birbirleri ile rekzetmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın gestaltsından meydana gelen ihtiyaçlarını karşılamaya çallıkışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek tüze düzeni dirimın baz gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın saf gestaltsına ve bundan gelecek gelen gereksinimlerine yarar başlamak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, kazançlı gerçeklere bile vabestedır; kazançlı gereksemelara uymalı ve onları karşılamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile mukannen bir düzenleme altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir denklik düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak reel kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaca teşhismıyla türe, “bir denklik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) başlamak üzere dü bambaşka anlamda kullanılır. Adalet esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet demeında zatî bir özelliği deyimler. Koca her dönem haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni görmek uğrunda sürekli ve bileğustalıkmez bir çaba gösterir. İşte bu hesap ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe nosyonı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği takanak biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze kayranında hukuki kırat olarak gır konusu olan türe bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve kazançlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Toplum kucakindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini kucakermiş kurallar tamü olarak tüze, bu bileğerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve değerlendirmek yerinde bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylecene, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü türe nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün tüze sistemine ve sistemlerine hükümran kâin, nesnel ve salt bir kırat niteliğindeki adalettir. Hukuk bir sosyete düzenini kucakerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; gerek mevcut düzeni müdafaa etmek, gerekse onu bileğustalıktirmeyi meşrulaştırmak kucakin her dönem adalete çıbanvurulur. Nesnel ve kanun üstü türe hukukta karşımıza yerleşmiş tüze düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim tüze demeında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, mevcut tüze düzenlerinin kendisine yarar olup olmadığı açısından bir kırat ve yorum ölçüsü olabilir. Tekrar bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve menfi karşılıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon istikrar süresince olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Normal olarak bütün tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal yaşyalnız uyacak, hem bile bu toplumsal dirimın barış süresince sürebilmesi kucakin bir düzen görünümünü esenlamaya çallıkışacaktır.